Jeśli chcemy szybko wykończyć podłogi, panele drewniane i laminowane to bardzo dobry wybór. Pod warunkiem, że dobierzemy je odpowiednio do pomieszczeń. Niczym innym tak szybko nie uda się nam wykończyć podłogi, jak panelami. Ale zanim będzie to możliwe, musimy przejść przez niełatwy etap ich wyboru. Jest to o tyle trudne, że zróżnicowanie cen najpopularniejszych paneli podłogowych - drewnianych i laminowanych - jest bardzo duże.

Największy wpływ na koszt posadzki z paneli ma materiał. Drewno wymaga specjalnych zabiegów przygotowawczych, poddawane jest również selekcji. Im trudniej jest pozyskać materiał (bez sęków, przebarwień), tym wyższa cena paneli. Z kolei cena paneli laminowanych zależy od zastosowanej technologii wydruku laminatu. Często jest on również wzmocniony specjalną warstwą, która nadaje mu bardzo dużą wytrzymałość na wilgoć i uderzenia. Gorszej jakości laminaty łatwo pękają i odspajają się od rdzenia. Takich paneli nie można instalować we wszystkich pomieszczeniach.

Aby panele dobrze się prezentowały i służyły przez lata, należy nie tylko dopasować je do gustu i zawartości portfela, ale też wziąć pod uwagę funkcje pomieszczeń, w których będą ułożone. Zatem za najważniejsze kryterium powinniśmy przyjąć przeznaczenie paneli, a nie - jak to zwykle bywa - ich wzór, kolor albo okazyjną cenę. Jeśli wybierzemy panele o gorszej wytrzymałości niż potrzebna, musimy wiedzieć, że ułożona z nich podłoga szybko się zniszczy. I praktycznie jakiekolwiek zabiegi pielęgnacyjne niewiele tu pomogą - trzeba będzie liczyć się z koniecznością ich wymiany.

Rodzaje paneli podłogowych

Panel podłogowy jest zbudowany z kilku warstw. Każda z nich ma swoje ściśle określone zadanie i nadaje mu odpowiednie właściwości. Warstwy wykonuje się z różnych materiałów. Są więc panele drewniane i laminowane. Dzięki zastosowaniu zaawansowanych technologii wydruku, trudno jest odróżnić zdjęcie od prawdziwego drewna. Wtedy wystarczy obejrzeć spód i brzegi wybranego panela.

DREWNIANE. Można je poznać po tym, że składają się z dwóch lub trzech sklejonych ze sobą warstw drewna, ułożonych prostopadle względem siebie. Nawierzchnię stanowią cienkie (2-4 mm) deszczułki z wysokogatunkowego drewna rodzimego lub egzotycznego. Warstwa środkowa i spodnia składają się z cienkich listew z drewna gorszej jakości (zwykle iglastego). Taka konstrukcja umożliwia naturalną pracę drewna - kurczenie się i pęcznienie. Eliminuje też odkształcanie, rozsychanie i pękanie drewna wzdłuż słojów.

Większość paneli warstwowych jest fabrycznie oszlifowana i pokryta olejem, woskiem lub kilkoma warstwami lakieru. Nie trzeba więc tych preparatów nakładać po ułożeniu podłogi. Co kilka lat panele można wycyklinować i ponownie zabezpieczyć wybranym środkiem. Warunek jest jeden - warstwa wierzchnia musi mieć ponad 4 mm grubości.

LAMINOWANE. Ich środek (rdzeń) i wyprofilowane krawędzie stanowi odporna na wodę płyta HDF (rzadziej MDF lub wiórowa). Od jej wytrzymałości zależy odporność paneli na uderzenia i wgniecenia. Od spodu widać gładki laminat, zapobiegający zawilgoceniu paneli oraz ich odkształcaniu. Od góry płytę pokrywa cienki laminat, czyli wydrukowana na papierze fotografia ze wzorem (na przykład drewnianych desek, płytek ceramicznych, blachy, kamieni), zabezpieczona  żywicą melaminową i pokryta przezroczystymi powłokami, chroniącymi przed zniszczeniem. Warstwa ta decyduje o odporności paneli na ścieranie, wysoką temperaturę i promieniowanie UV.

Podłogi z takich paneli nie są odnawialne. Nie można ich cyklinować ani lakierwać tak, jak paneli drewnianych. Uszkodzone elementy można jedynie wymienić na nowe.

Odporność na ścieranie

Podczas chodzenia powierzchnia podłogi zużywa się. Następuje to szybciej w miejscach bardziej narażonych na zniszczenie, na przykład w holach. Jeśli zastosujemy niewłaściwe panele, w najlepszym razie ich powierzchnia stanie się matowa. Dlatego tak ważna jest odporność paneli podłogowych na ścieranie.

DREWNIANE. Największy wpływ na ich wytrzymałość, zarysowania oraz wgniecenia ma gatunek drewna i sposób jego zabezpieczenia. Najistotniejsza jest twardość wierzchniej warstwy paneli. Jeśli jest ona wykonana z drewna: miękkiego - sosny, świerku, jodły, brzozy lub olchy - wybierzmy je do sypialni, pokoju gościnnego, gabinetu, garderoby; średnio twardego - wenge, iroko, jatoby, teaku, klonu, akacji, dębu, jesionu, buku, gruszy i grabu - przeznaczmy je do salonu, pokoju dziecięcego; bardzo twardego - orzecha, merbau, badi, padouka, tali - zastosujmy je w kuchni, jadalni, holu, korytarzu.

Wybór wykończenia drewna zależy od naszych preferencji. Powinniśmy przy tym pamiętać, że zastosowany środek - lakier, wosk lub olej - nie utwardza podłogi, tylko zabezpiecza ją przed zabrudzeniem i ścieraniem.

LAMINOWANE. Pod względem odporności na zarysowania, uszkodzenia spowodowane przesuwaniem mebli czy butami, panele laminowane są zdecydowanie trwalsze od warstwowych z miękkiego drewna. Warto przy zakupie zwrócić uwagę na grubość elementów i klasę ścieralności.

- Grubość. Panele laminowane mają zwykle grubość 6-12 mm. Im grubsze, tym bardziej stabilne i odporne na wszelkiego rodzaju odkształcenia. Specjaliści zalecają jednak, aby cieńszych niż 7 mm nie kupować; i ich jakość pozostawia wiele do życzenia.

Klasa ścieralności. Panele wszystkich producentów są poddawane identycznym badaniom, które wyznaczają stopień odporności podłogi na zużycie. Określa się go jedną z pięciu klas: AC1, AC2, AC3, AC4 i AC5. Im wyższa, tym lepiej. W domach wystarczą panele o klasie ścieralności AC3 (do sypialni, gabinetu) i AC4 (do kuchni, korytarza, pokoju dziecięcego, salonu).

Panele do ogrzewania podłogowego

W pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym trzeba ułożyć panele bardzo dobrej jakości, które są odporne na zmiany temperatury i wilgotności. W przeciwnym razie wszelkie zmiany tych parametrów spowodują ich rozwarstwienie.

Spośród paneli drewnianych, na ciepłej podłodze najlepiej sprawdzą się takie gatunki drewna jak: doussie, iroko, teak, merbau, jatoba, dąb i akacja. Lepiej natomiast zrezygnować z paneli wykonanych z buku, klonu, brzozy i grabu.

Panele laminowane, które można ułożyć na ogrzewaniu podłogowym, mają na opakowaniu stosowną informację podaną przez producenta. Dobrze jest jednak dodatkowo zapytać sprzedawcę o rodzaj ogrzewania podłogowego, na jakim mogą być ułożone. Większość producentów paneli laminowanych zastrzega, że należy je stosować wyłącznie na ogrzewaniu wodnym, ale są i takie, które nadają się też na podłogi z ogrzewaniem elektrycznym.

Szybki montaż

Dużą łatwość montażu panele podłogowe zawdzięczają zamkom wyprofilowanym na krawędziach pojedynczych elementów. Może być to bezklejowe połączenie na zatrzask ("click") lub wymagające klejenia połączenie na pióro-wpust. To pierwsze rozwiązanie zapewnia wystarczająco mocne i szczelne łączenie elementów, a demontaż takiej posadzki jest łatwy i możliwy w dowolnym momencie.

Są dwie możliwości układania posadzki z paneli - w sposób pływający oraz przez przyklejenie do podłoża. Jeśli planujemy montaż podłogi drewnianej na ogrzewaniu podłogowym, wówczas polecane jest przyklejenie do wylewki. Taka podłoga również dużo lepiej tłumi hałas.

Ci, którzy będą układać panele laminowane bezklejowo i obawiają się głuchego stukotu kroków, słyszalnego również w niżej położonych pomieszczeniach, mogą zastosować podkład dźwiękochłonny lub wybrać panele z systemem wyciszającym, czyli ze stanowiącą integralną część panelu warstwą tłumiącą odgłosy. Taka posadzka jest nawet o połowę cichsza, a dźwięki niższe, przez co mniej męczące dla ucha. System wyciszający zapobiega też powstawaniu echa i wibracji podczas chodzenia.

Minimum konserwacji

By panele na długo zachowały ładny wygląd, trzeba o nie odpowiednio dbać. Warto do tego używać środków czyszczących polecanych specjalnie do pielęgnacji paneli.

Spośród paneli drewnianych najmniej zabiegów konserwacyjnych wymagają te pokryte lakierem. Wystarczy ułożoną z nich posadzkę co pewien czas pokryć warstwą impregnującą lub nabłyszczającą - preparatem niezawierającym silikonu.

Panele warstwowe zabezpieczone olejem lub woskiem będą wymagały regularnych zbiegów pielęgnacyjnych. Ich częstotliwość zależy od intensywności eksploatowania pomieszczenia. Olejowanie lub woskowanie w sypialniach, garderobach, pokojach gościnnych można przeprowadzić raz do roku, ale już w holach, kuchniach, pokojach dziecięcych trzeba to zrobić nawet trzy-cztery razy.

Paneli laminowanych nie zaleca się myć na mokro, ponieważ może to spowodować trwale uszkodzenie podłogi. Zamiast tego przeciera się je lekko wilgotną ściereczką lub mopem. Co pewien czas trzeba zastosować płyn tworzący warstwę antystatyczną i przeciwpoślizgową. Nie można używać środków z woskiem - mogą one pozostawić trudne do usunięcia smugi.